Je ziet de koppen nu bijna dagelijks in de krant: " Roedel honden verspreidt terreur door kalveren en honden te doden" (Vizela), "Razendsnelle toename van roedels" (Sines), "Dorp in Vila Verde wanhopig door aanvallen van honden", "Roedel doodt hond die met zijn bazin op het strand wandelde" (Cascais). Ik noem er maar een paar. Sinds het algeheel verbod op het doden van huisdieren (behalve heel ernstig zieke) in Portugal is ingegaan, kunnen de gemeentelijke dierenopvangcentra de toeloop niet meer aan en vormen steeds meer in de steek gelaten, hongerige zwerfhonden roedels die vee, huisdieren en zelfs mensen aanvallen.
Op 23 september 2018 werd na een overgangsperiode van twee jaar de wet op het doden van gezonde huisdieren van kracht.
"Prachtig", zou je zeggen, (of: "Nu pas?..) "Weer een geciviliseerd land erbij. Dieren en met name huisdieren (ja, waarom die eigenlijk?) hebben tenslotte ook rechten" enzovoort.
En voor ik heel blaffend en miauwend Nederland en België over me heen krijg: Je Portugeest is beslist geen voorstander van het afmaken van - voor het overgrote deel - door hun baas in de steek gelaten, door bos en hei of door de straten van dorp en stad rondzwervende honden en katten.
Maar hij is wel van mening dat je, voor je zo'n wet in werking stelt, eerst condities moet scheppen om dat zonder al te veel overlast en leed voor mens en dier te kunnen doen. In Portugal moest dat natuurlijk weer eens andersom.
 |
| Ilhavo |
Veel dierenartsen en beheerders van de gemeentelijke dierenopvangcentra hadden ruim van te voren gewaarschuwd voor overvolle honden- en kattenverblijven, een enorme toename van rondzwervende huisdieren en een toenemend gevaar voor het uitbreken van een hondsdolheidsepidemie. De "Associação Nacional de Municípios Portugueses (ANMP), zoiets als de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) had in juli van dat jaar al in een advies aan de overheid gesteld dat ze het "op dit moment onmogelijk" achtte om de wet na te komen en verzocht om eerst "toezicht en controle" te verbeteren, "bewustwordingscampagnes" te creëren en de "overgangsperiode" te verlengen. Dat laatste werd door het Parlement verworpen en de wet werd, zonder er nog veel woorden aan vuil te maken, in werking gesteld.
Het Ministerie van Landbouw stelde tijdens de overgangsperiode voor alle Portugese gemeenten anderhalf miljoen Euro (!) beschikbaar voor het bouwen en uitbreiden van dierenverblijven en het steriliseren van in de steek gelaten huisdieren. Een zo belachelijk laag bedrag dat het grootste deel van de gemeentebesturen niet eens de moeite namen om een project in te schrijven en voor een deel van dat geld in aanmerking te komen.
Er zijn 308 gemeenten in Portugal, maar slechts 137 hebben een officieel dierenopvangcentrum (CRO). Een aantal van die gemeenten hebben een eigen centrum, andere zijn regionaal en 26 zijn van organisaties die een overeenkomst met de gemeente hebben.
 |
| Ferreira de Zézere |
In 2017 werden nog 9986 huisdieren in de opvangcentra geëuthanaseerd, ongeveer een derde van 36035 dieren die daar werden afgeleverd, of die men ophaalde. 16917 werden geadopteerd en slechts 9349 gesteriliseerd. In het noorden van Portugal werden aanmerkelijk meer dieren gedood dan in andere delen van Portugal. Dat heeft zijn eigen logica: Veel van deze gemeentes behoren tot de armsten van het land en daarbij zijn ze vaak erg groot, bosrijk en dunbevolkt, zoals bijvoorbeeld grote delen van Marco de Canaveses, waar schrijver dezes woont. Dat biedt uitstekende mogelijkheden om zich onopgemerkt en dus straffeloos van een huisdier te ontdoen.
En dat is hier duidelijk te merken als de zomervakanties aanbreken. Je ziet tegen die tijd nog veel meer loslopende honden dan tijdens de rest van het jaar. Ze zien er nog gezond en goed gevoed uit en hebben vaak zelfs nog een halsband.
Daarna gaat het vaak bergafwaarts met ze. Ze vermageren en raken verwaarloosd. Sommige worden opgenomen door in de buurt opererende roedels, anderen proberen in hun eentje hun kostje bij elkaar te scharrelen. Ze blaffen de hele nacht en vernielen zaaibedden en de jonge aanplant in de moestuinen
 |
| Vila Verde |
Het opvangcentrum van Marco de Canaveses, "Centro de Bem-Estar", bellen (hebben we verschillende keren gedaan) heeft geen zin. Dat zit al jaren overvol en
dat is door de nieuwe wet alleen nog maar erger geworden. Wel zetten vrijwilligers van het centrum - als er geld voor is - emmers met voedsel en water in de bergen en er is ook een buurvrouw die er een stuk of vijftien min of meer opvangt. Die begroeten ´s morgens onder oorverdovend gehuil en geblaf het busje van de bakker.
Zwerfkatten zijn wat minder zichtbaar in rurale gebieden. Die weten zich in hun eentje in leven te houden...Of niet.
In Sines is het de Nederlandse Antoniette Habraken gelukt om, met behulp van foto´s van de dieren in de sociale media, al zo´n 250 in de steek gelaten honden te laten adopteren door families in Nederland, Zwitserland, Oostenrijk en Duitsland (Jornal de Noticias 30-3-19). De nieuwe eigenaar is goed voor de vliegkosten, maar Antoniette brengt ze persoonlijk naar het vliegveld. Een geweldig initiatief, maar niet toereikend volgens de dierenorganisatie 4 Patas (4 Poten) van die stad: In Sines maken inmiddels 10 roedels met 150 honden de straten van de gemeente onveilig.
 |
| Marinha Grande |
Dergelijk klachten komen inmiddels uit alle hoeken en achterhoeken van het land. En wat nu?
Om te beginnen meer geld om de ergste problemen op te lossen, zou je zeggen: Meer opvangruimte en middelen om de dieren te steriliseren. Bewustwordingscampagnes, op school en op de buis georganiseerd door de overheid: Laat mensen eens drie keer nadenken voordat ze een hond nemen, verantwoordelijkheid, vakanties etc.. Behalve een filmpje over verboden huisdieren (beschermde vogels heb ik nog steeds niets gezien op de televisie.
Identificatie via microchip is voor honden op straffe van hoge boetes sinds 2008, maar geen hond - neem me niet kwalijk - geen baas die zich daar aan houdt, of op z'n hoogst de helft (2 van de 4 miljoen), Ik durf te wedden dat op bijna geen enkel politiebureau een apparaat om die chips te identificeren aanwezig is. Bovendien is men al weer helemaal verkeerd begonnen met twee verschillende databases die binnenkort (ja, nu echt binnnenkort...) op elkaar aangesloten worden. Over twee jaar wordt de chip voor katten verplicht. Kost minimaal 30 Euro per kat. Er zullen wel weer veel poezen naar het bos gebracht worden tegen die tijd, of men gaat naar beun de haas, die zet een chip in voor de helft van de prijs. Alleen bevat die geen identificatiegegevens.
 |
| Een droevig einde in Fandinhães (eigen foto) |
Intussen moeten we maar leven met de nu nog toenemende overlast Hopelijk wordt het niet weer zo´n geval van geen of halve maatregelen en zoek het maar uit `Zé Ninguem´, oftewel Jan met de korte achternaam in het binnenland (zoals dat bijvoorbeeld gebeurt met de overlast van wilde
zwijnen).
Wil jij een Portugese zwerfhond adopteren, of heb je al een Roemeense?
