Andere kunsten 2. Noordhollands landschap in Porto

Afgelopen zaterdg waren we uitgenodigd voor de vernisage van de expositie van een goede vriend van ons in Porto. Een goede gelegenheid voor een ontmoeting met vrienden en de familie van de schilder. Er was wijn en port en er waren lekkere hapjes. Een special voor de tentoonstelling overgekomen delegatie uit Friesland mat de kunstenaar een paar bretels met de Friese vlag aan. Kortom: Het werd een vrolijke boel. Maar het ging natuurlijk om de schilderijen, die voor het grootste deel het Noordhollandse landschap tot onderwerp hebben. Iets bijzonders voor een gallerie in de binnenstad van Porto.

Friese bretels

Ik ken de schilder al zo´n 50 jaar. We groeiden op in dezelfde buurt van Krommenie, gingen, hoewel nooit in dezelfde klas, naar dezelfde middelbare school en zelfs naar dezelfde pedagogische akademie. Onderwijzer werden we geen van beiden.
Zijn vader was technisch tekenaar bij de Verkade fabrieken. Hij zag niet veel in de kunstenaarsaspiraties van zijn zoon. Maar Gerard tekende en schilderden en hoewel hij zich altijd sterk aan de Zaanstreek gebonden heeft gevoeld, wilde hij meer zien van de wereld en zich losmaken van het traditionele levensritme van zijn ouders en de buurt. Jarenlang werkte hij eigenlijk alleen maar om te kunnen reizen. India, Australië, Nepal, als ik me niet vergis trok hij rond op elk continent behalve Antarctica. Als hij weer eens thuis was, schilderde hij. Rustig werk, zoals hij zelf zegt, maar na de dood van zijn moeder in 1987 werden zijn schilderijen groot en expressionistisch. In die tijd bezochten wij, zijn vrienden, zijn eerste tentoonstellingen in de Zaanstreek, maar ook op andere plaatsen in Noord Holland.

De schilderijen die hij tegenwoordig maakt - olieverf op linnnen - zijn over het algemeen niet groter dan 30 x 30 cm. "Ik schilder ze als een studie. Het formaat dwingt me tot kalmte." Hoewel er op de expositie ook wat werken die in Portugal zijn gemaakt (zijn vrouw is Portugese en hij heeft een sterke band met Portugal), is het duidelijk dat het hart van de schilder uitgaat naar het Noordhollandse landschap. Het landschap van zijn jeugd, het landschap waar hij elke dag doorheen fietst, over de lange, rechte dijk langs de boerderijen van `De Reef´ naar Nauerna, waar hij al 25 jaar in het zomerseizoen de sluis en de brug bedient.
Na zich te hebben losgemaakt van al te knellende banden, weet de schilder zich nu geboeid door een landschap dat niet ongerept is, maar door de mens veroverd op het water, de bewerking van de aarde, de tradities en de opeenvolging van generaties, die als de tijd daar is, door `de grote maaier van de tijd´ afgemaaid worden, om plaats te maken voor de volgende. In een interview met journaliste Marita de Jong uit hij - zelf autodidact - zijn bewondering voor het improvisatievermogen en de crativiteit van de boeren van `De Reef´: "Zij hebben geen enkele landbouwcursus of universiteit bezocht. Alles wat ze weten hebben ze zelf uitgevonden".

Ik beschouw mezelf beslist niet als kunstkenner. Daarom geen woord over penseelvoering, verfgebruik, compositie of stijl. Wat ik zie is dat de schilder, zonder echt abstract te schilderen, zich beperkt tot de hoofdlijnen, de essentie van zijn onderwerp, waardoor zijn schilderijen een gecomprimeerde kracht uitstralen: De einders, die lange tijd zijn enige thema waren, een sleepbootje op een kruispunt van water (Spijkerboor), de curve van de dijk en de watervlakte van het Langemeer, de in het landschap dominerende hooi-oppers en het zinderende glas van de kassen.
Zelf zegt hij over zijn werk: "elke dag, als ik erop uit ga, ben ik betrokken bij het landschap, doe ik beelden op (...) Ik probeer in mijn schilderijen de hartslag van de dag te vangen. Het moment dat zich voordoet."

Als je de komende maand in of  in de buurt van Porto bent: De expositie `Pinheiro Manso´,  25 schilderijen van Gerard Mooy, is te zien tot 4 april, elke dag tussen 3 en 6 uur ´s middags in `Esteta Galeria´, Rua Sousa Viterbo 28, op de eerste verdieping. Deze straat loopt vanaf de kop van de Rua das Flores, naast de Mercado Ferreira Borges, evenwijdig aan de RuaMouzinho de Silveira.
Je kunt ook met het werk van de schilder kennismaken op zijn eigen website: www.gerardmooy.com , waar je naast de afbeeldingen van 36 van zijn schilderijen, zijn curriculum en informatie over huidige en toekomstige exposities vindt.