Van funk tot fado 17. Paus.

`Paus´ heet deze band uit Lissabon, maar dat  heeft niets te maken met de geestelijk leider van de rooms-katholieke gemeenschap. `Paus´ betekent stokken in het Portugees - voor de hand liggende naam als je twee drummers hebt. `Mitra´,  de naam van hun derde cd, die in februari van dit jaar uitkwam, betekent echter merkwaardig genoeg mijter. Toeval?

 

                       https://www.youtube.com/watch?v=mNPY4-0Xjj0

                                                          `Pela Boca´ van de cd `Mitra´

 

In slang, turbotaal, of hoe je `nieuwe taal´ ook wilt noemen, betekent `mitra´ binnen een groep een nieuwe gewoonte introduceren, een punt zetten dus en dat is het uitgangspunt van dit nieuwe album: Meer groove, meer zang dan op de vorige cd´s, hoewel je niet kunt zeggen dat de groep echt een andere weg inslaat.
`Os (de, the) Paus´ maakt  vooral vitale muziek, niet gehinderd door (zelf) opgelegde stijl regels, timmeren de siamese drummers Helio Morais en Joaquim Albergaria de basis met hun tribale ritmes, gevolgd door de strakke bas van Makoto Yagiu en de ruige elektronische melodieën van toetsenman (soms een elektrisch gitaartje) Fábio Jevelim. Af en toe wordt er gezongen, onverstaanbare teksten, die onderdeel vormen van de muziek en die je maar moet opzoeken op het internet: "Wat ons bindt, is onze honger, onze dorst" (Pela Boca, Mitra). Ook de zang klinkt tribaal. `We zijn gaan zingen om uit onze comfort-zone te komen´, zegt een van de bandleden in een interview.

                                     https://www.youtube.com/watch?v=VOeNJMAmQdk
                                                `Corta Vazas´ van de cd `Clarão´ in de studio

De groep werd in 2009 opgericht en heeft er al heel wat optredens in binnen- en buitenland opzitten. Ze speelden op het festival `All Tomorrow´s Partys´ in Londen, South by Southwest in Texas en Primavera Sound in Barcelona. In 2015 traden ze vier keer in Nederland op: Paradiso, EKKO (Utrecht), Vera (Groningen) en op Paaspop in Schijndel. Ook in België hebben ze hun sporen al nagelaten.
`Os Paus maakten de ep `É uma Água´ (2010) en de cd's `Paus´ (2011), `Clarão´ (2014) en `Mitra´ (2016)

                                          https://www.youtube.com/watch?v=fazFp_eZfcc
                                                                    `Fumo´ (Mitra)

Van funk tot fado 16. Muzikale aderverkalking?

"Dus jij houdt niet van elektronische muziek", stelde mijn zoontje (12) vast. Ik had weer eens weinig enthousiast gereageerd, toen hij me de nieuwste hit van een van zijn helden liet horen. Was het Avicii, DJ Snake, of Hardwell?  Lost Frequencies was het in ieder geval niet, want dat gitaartje in `Reality´ vind ik wel leuk. "Nee, dat is niet waar", zei ik en ik dacht aan de melancholieke mellotron van Tangerine Dream, de Berlijnse trilogie `Low´, `Heroes´ en `Lodger´ van Bowie en Eno eind jaren ´70 en - wat recenter - Laurie Anderson, "Maar ik vind het vaak zo weinig origineel, vooral die dj's. Laatst zetten wij Pink Floyd op, en dat is toch voor een groot deel elektronische muziek, en dat vond jij weer niks, om maar te zwijgen over Matt Bianco. Je wist niet hoe snel je van tafel moest rennen. En daar dansten wij ons vroeger een ongeluk op. Maar er is ook hartstikke goeie Portugese elektronische muziek: Buraka Som Systema bijvoorbeeld en ken jij os Paus of Sensible Soccers?" Nee, die kende hij niet. Hij is op de leeftijd van de ggd (grootste gemene deler) en die deelt hij met zijn schoolvriendjes. " Wist je trouwens dat Edgar Varese al in 1958....", maar hij was al weg. Geen zin in een suf college van z'n pa.

 

Laurie Anderson met haar electronische viool

De opkomst van de House Muziek in de jaren ´80 van de vorige eeuw en de daarop volgende `Hiphop´ en `Dance´ was voor liefhebbers van live muziek  - zoals ik - een absolute ramp. Heel veel belangrijke podia voor bandjes, in jongerencentra (die waren er toen nog) en grote kroegen, werden op vrijdag- en zaterdagavond ingenomen door DJees en Djanes, die met elektronische muziek op een beat van 180 per minuut de tent de hele nacht liet doorhossen. Je kon maar beter thuis een biertje drinken en een cd'tje opzetten, of met gelijkgezinden een garagefeest organiseren, en dansen op de muziek van je eigen keuze. Als de ingehuurde discjocky het dan - tegen alle afspraken in - toch waagde om housemuziek op te zetten, kon hij een fles bier naar zin hoofd, of een pak sinaasappelsap in zijn mengpaneel krijgen.

De hele nacht doorhossen met of zonder pilletje

Die Dj´s werden steeds creatiever, men ging scratchen en dubben en er werd naar hartenlust gesampled, geknipt en geplakt met andermans muziek - democratie, de muziek is van iedereen - waar dan om de 15 seconden "I got the power" of een andere twittertekst doorheen gegooid werd. Het publiek vond het prachtig en danste - met of zonder pilletje - de hele nacht door.
Maar langzamerhand gebeurde er hoogst merkwaardigs: De DJ ging naast samplen en mixen zelf wat elektronische klanken toevoegen, zingen, of een zanger of zangeres inhuren en werd een superstar, een soort halfgod die tienduizenden Euro's verdient met een show voor tienduizenden `gelovigen´ (De Nederlandse Martin Garrix is een van de jongste exponenten van die generatie) Einde van de muzikale democratie dus. Muziek wordt nu gewoon weer door (super)sterren gemaakt, die - platina - platen verkopen, in limousines rondrijden en zich - zo hoort het toch? - te buiten gaan aan S&D. R&R kunnen we wel buiten beschouwing laten.
En dat is de muziek waar mijn zoontje naar luistert.

Martin Garrix aan het werk

Op mijn leeftijd krijg je de neiging om de muziek uit de tijd van je jeugd - in mijn geval die van de jaren ´60, ´70 en ook nog een beetje van de jaren ´80 van de vorige eeuw - te verheerlijken: "Toen werd er nog goeie muziek gemaakt, in die tijd werd alles uitgeprobeerd". Onzin. Muzikale aderverkalking. Net als nu was het grootste deel van wat je toen op de radio hoorde commerciële `crap´, die we nu leuk vinden omdat ze aan onze jeugd doet denken. Nostalgie. Op zaterdagavond ging ik er met mijn vrienden speciaal voor zitten om bijna alles wat er op `Toppop´ langskwam af te kraken, voordat we de kroeg in doken, waar gelukkig Dire Straits, Little Feat en the Tubes gedraaid werd.

Ook voor mijn generatie is er, als je een beetje oplet, in deze tijd op muzikaal gebied nog best wat leuks te ontdekken, maar dan moet je wel af en toe eens een recensie lezen en op YouTube gaan kijken. `Buraka Som Systema´, noemde ik al en daar schrijf ik vast nog eens een stukje over. Maar ion de volgende weken - na deze belachelijk lange inleiding/uitweiding is daar vandaag geen ruimte meer voor - eerst twee veelbelovende `nieuwe´  Portugese bandjes die elektronische muziek maken en allebei in de eerste maanden van dit jaar hun tweede cd uitbrachten: `Os Paus´ en `Sensible Soccers´.

  

 

Stad en land 9. De langste tunnel van Portugal

Na bijna zeven jaar werd afgelopen zaterdag dan eindelijk de `Túnel do Marão´ geopend. Drie minister-presidenten moesten eraan te pas komen voordat het zover was: Socrates, die het project van start liet gaan, Passos Coelho die het jarenlang liet versloffen, maar daarna toch weer op de rails zette en de huidige premier, António Costa, die het officieel mocht openen. De tunnel is met 5665 meter, de langste autotunnel van het Iberisch Schiereiland en vormt samen met dertig kilometer nieuwe snelweg een veilig alternatief voor het 200 meter hoger gelegen traject van de IP4 tussen Amarante en Vila Real, dat met zijn haarspeldbochten, vooral in de winter met sneeuw en ijs, gevaarlijk en soms zelfs onbegaanbaar is. Trás-os-Montes, `het land achter de bergen´ heeft nu eindelijk een directe snelweg verbinding (A4) met Porto en de havens van Lexões en Aveiro, van levensbelang voor de plaatselijke bedrijven, maar ook heel belangrijk voor de export naar Spanje.

 

klaar voor gebruik

De meer dan vijfenhalve kilometer lange `Túnel do Marão bestaat uit twee aparte tunnelbuizen, elk voor één verkeersrichting, zodat in geval van een ernstig ongeluk of  brand, de andere tunnelbuis als nooduitgang gebruikt kan worden (er zijn 13 nooddoorgangen). Aan de beveiliging van de tunnel is 17 miljoen Euro uitgegeven: ventilatiesystemen, rook- en branddetectors en communicatiemiddelen: Elke tunnelbuis is uitgerust met 82 SOS-posten, 110 beveiligingscamera´s en om de 25 meter een megafoon. In de ingang en de uitgang is een regelbaar verlichtingssysteem aangebracht dat de weggebruiker gelegenheid geeft om te wennen aan het verschil in lichtintensiteit in en buiten de tunnel. Er is zelfs voor radio-ontvangst in de tunnel gezorgd. Een systeem dat uitgeschakeld wordt als er iets moet worden omgeroepen. Voordat de tunnel werd geopend zijn een maand lang alle beveiligingssystemen getest en zijn rampenprotocollen en evacuatieplannen met brandweer en `proteção civil´ (BB) doorgenomen.
Het nieuwe traject tussen Amarante en Vila Real gaat de bestuurder van een personenauto 1,95 € kosten en de zwaarste categorie betaalt 4,90 €. Infrastructures Portugal (IP) verwacht dat er per dag zo'n 13000 voertuigen van de tunnel gebruik gaan maken, waarvan 10% vrachtwagens.

António Costa houdt zijn openingsrede

In zijn openingsspeech verklaarde premier António Costa dat "Sinds de brug over de Taag geen enkele infrastructuur meer zo belangrijk is geweest voor het overwinnen van een natuurlijke barrière. Vijftig jaar geleden de Taag, vandaag (het gebergte) de Marão en het overwinnen van deze barrière heeft een diepe betekenis." Volgens Costa opent het een cyclus van nieuw kansen voor ontwikkeling van Portugal, haar toegang tot de wereldeconomie en de opheffing van tientallen jaar achterstand van de regio Trás-os-Montes.
Hij complimenteerde `ingenieur´ Sócrates en iedereen die eraan bijgedragen had om het werk te realiseren, maar hij zorgde er wel voor om niet samen op foto of film vastgelegd te worden met de ex-premier, die een juridisch onderzoek tegen zich heeft lopen wegens vermeende corruptie en witwaspraktijken.
Na de onthulling van de plaquette ter gelegenheid van de opening werd de tunnel officieel in gebruik genomen door 160 fietsers, en een groep rennende atleten gevolgd door een colonne `oldtimers (auto´s) en scooters. Om middernacht werd de tunnel voor het verkeer opengesteld.

de eerste tunnelgebruikers

De bouw van de tunnel en de kunstwerken (viaducten) was een drama in drie bedrijven, dat, hoewel er weinig technische tegenslagen waren, wel een beetje te vergelijken is met de constructie van de noord-zuidlijn van de metro in Amsterdam. Alleen pakte de `Túnel do Marão´ niet twee keer zo duur uit als begroot, maar kostte hij - door de felle concurrentie bij de tweede aanbesteding - zelfs 80 miljoen Euro minder, dan de in 2009 begrote 350 miljoen.

In 2008 sloot de regering Sócrates een concessie-overeenkomst met het consortium `Auto-estradas do Marão´, dat het werk aanbesteedde en de aannemers contracteerde, die in juni 2009 met het boren van de tunnelschachten begonnen. Maar in september van dat jaar moest het werk al worden stopgezet. Het waterwinningsbedrijf  `Águas do Marão´ (inmiddels verdwenen) zag een kans om uit de financiële moeilijkheden te komen door een kort geding tegen het consortium aan te spannen, omdat het boren van de tunnel de kwaliteit van haar water zou aantasten (met als achterliggend idee een fikse schadevergoeding natuurlijk). In maart 2010 werd de schorsende werking van die procedure opgeheven, maar een tweede kort geding zorgde ervoor dat het werk pas in in juni 2010 konden worden hervat.

werkzaamheden gestaakt

onafgemaakte viaducten

In juni 2011, toen al ongeveer 70% van de werkzaamheden klaar waren - op het hoogtepunt van de bouw werkten er 1400 mensen aan de tunnel, de weg en de enorme viaducten - zette  het consortium `Auto-estradas do Marão het werk opnieuw stop wegens `gebrek aan geld´. De aannemers, die ineens zonder werk zaten en die veel hadden geïnvesteerd in machines, materiaal en personeel, eisten een schadevergoeding van 100 miljoen Euro van de staat, maar die achtte zich geen partij in het conflict.

Aannemers, personeel en machines trokken huiswaarts en de tunnelschachten werden overgelaten aan de vleermuizen. De uitsteeksels van onafgemaakte viaducten hingen, duidelijk zichtbaar vanaf de hoger gelegen IP4, luguber, als na een bombardement boven de dalen van het Marão gebergte.
Er werden door de regering (Passos Coelho inmiddels) wat halfslachtig beloften over eurogelden gedaan, maar ondanks protesten van oppositie, aannemers en vertegenwoordigers van de betrokken regio, verbleef het project jarenlang in `aguas de bacalhau´ (letterlijk: troebel water waarin stokvis te weken ligt). In juni 2013 annuleert de regering het contract met `Auto-estradas do Marão´ wegens het niet nakomen van de overeengekomen werkzaamheden.

het einde van de tunnel

Pas in januari 2014, als geen mens meer weet hoe het nou eigenlijk zit met die tunnel, kondigt Passos Coelho aan dat de werkzaamheden op korte termijn zullen worden hervat. Het project wordt opgedeeld in drie onderdelen: De constructie van de tunnel zelf en het oostelijke en westelijke toegangstraject, waarvoor drie aparte inschrijfrondes worden gehouden. Nadat het werk 46 maanden heeft stilgelegen slaat men op 18 november van dat jaar weer aan het boren en op 8 oktober 2015 zien de bouwvakkers het licht aan het einde van de tunnel. Er moet dan nog heel wat werk - de bekleding van de tunnelwanden, weg en veiligheidsinstallaties - worden verzet, maar dat blijkt allemaal verrassend snel - binnen een jaar - te kunnen.        

De geest uit de fles 3. Dag van de Arbeid

Nou, dat was een heel andere 1 meiviering dan in de afgelopen vier jaar. Geen grimmige gezichten en toespraken, radicale leuzen en spandoeken gericht tegen de regering en haar beleid, maar een bijna vrolijke optocht van - vooral - vakbondsleden in de grote steden. Er werden zelfs zoentjes uitgewisseld tussen Arménio Carlos, de leider van de meest linkse vakbondsfederatie CGTP en Ana Catarina Mendes, adjunct secretaris-generaal van de PS (Socialistische Partij) en Catarina Martins, woordvoerster van het linkse blok (BE), dat het regeringsbeleid steunt. De vakbondscentrale heeft - na nog wat spierballentaal op haar congres in februari - te kennen gegeven om mét in plaats van tegen de nieuwe regering te strijden voor betere arbeidsrechten en -omstandigheden voor hun leden.

 

 

Met gepast argwaan natuurlijk en ook niet zonder kritiek: De maatregelen van de huidige regering om salarissen en arbeidsduur te `herstellen´ gaan de CGTP, Confederação Geral dos Trabalhadores, die sterk beïnvloed wordt door de communistische partij (PCP) en de wat gematigder UGT, União Geral de Trabalhadores die haar leden onder socialisten en sociaaldemocraten werft, nog lang niet ver genoeg. Arbeids- en ontslagwetgeving die door de vorige regering is ingevoerd (en waar in Parijs nog om wordt gevochten) moet worden teruggedraaid, het minimumloon moet omhoog en men staat erop dat alle overheidspersoneel in juli van dit jaar hun 35-urige werkweek weer terugkrijgen. Over dat laatste is in en buiten Portugal nogal wat polemiek: Waarom zouden werknemers in de particuliere sector veertig uur per week moeten werken en die van de publieke maar vijfendertig? Maar zeg nou zelf: Als je een arbeidscontract voor 35 uur tekent en je plotseling, en opgedist als tijdelijke maatregel, 5 uur meer moet werken voor het zelfde salaris (dat bovendien nog eens flink gekort wordt) vind je dat je na vier jaar wel eens genoeg hebt ingeleverd.

Of alle ambtenaren in juli hun 35-urige werkweek al terughebben is nog niet duidelijk, maar voor het einde van 2016 zal de regering haar belofte aan het linkse blok en de communisten toch echt moeten nakomen.
De verhoging van het minimumloon van 505 € (2015) tot 600 € in 2019 (vergelijk met Nederland 1524,60 € in 2016) stuit op veel weerstand in Brussel. Het zou de Portugese werknemers minder concurrerend maken en de hoge werkeloosheid van 12,1 % op dit moment (vergelijk Nederland: 8,6%) alleen maar verhogen.
In Portugal leven gezinnen die van een minimumsalaris moeten rondkomen op of onder de armoedegrens. Als je Portugallig 12 (Quanta custa?) leest, snap je waarom.
Overigens heeft Nederland net het minimumjeugdloon verhoogd, terwijl het een erg hoge jeugdwerkeloosheid heeft. Officieel 11%, maar omdat driekwart van de jongeren een `kruimelbaan´ heeft, zou je dat volgens hoogleraar Arbeidsmarkt en Ongelijkheid, Wiemer Salverda, moeten omrekenen naar zo´n 37%. Een van de hoogste percentages van Europa.
 

Costa zegt `Nee´ tegen Brussel

Op een bijeenkomst ter gelegenheid van het 43-jarige bestaan van de `Partida Socialista´ (PVDA) in april, reageerde premier António Costa ferm op de Europese kritiek: "De strijd voor gelijkheid is een permanente strijd, die we al aanbonden voor 25 april 1974 (Anjerrevolutie) en die we moeten blijven omarmen. Wanneer stemmen hier of in Europa zeggen dat wij in Portugal niet vooruitgaan als we het nationale minimumloon verhogen, omdat we veroordeeld zijn om in een land van lage lonen en armoede te leven, moeten we zeggen dat wij dat niet accepteren."
In januari verhoogde de regering Costa het minimumloon tot 530 €.

President Marcelo Rebelo de Sousa vierde de eerste mei met de Portugese gemeenschap in Italië (Rome). Hij verklaarde de 1e mei  tot een feestdag van de constitutie en zei daarna iets merkwaardigs: "Ze (Partido Socialist en PSD, de voormalige regeringspartij) zijn het eigenlijk met elkaar eens. Alleen zijn ze zich dat nog niet bewust." Glad ijs, lijkt me, maar in ieder geval verdedigt hij, hoewel hij van rechts signatuur is, tot nu toe naar de buitenwereld het regeringsbeleid, in tegenstelling tot de vorige president die met zijn uitlatingen Portugal als natie volstrekt ongeloofwaardig maakte.

de president met de Portugese gemeenschap in Rome

De enige die blijft mokken is ex-premier Pedro Passos Coelho. Ter gelegenheid van de 30e verjaardag van de `TSD´, de bond van sociaal-democratische werknemers, hield hij een chagrijnig betoog, waarin hij beweerde dat `deze regering Portugal naar de ondergang helpt´ en dat het bewind in vier maanden al 20.000 banen heeft vernietigd. Waar hij die cijfers vandaan haalt blijft een raadsel. In Marcelo heeft Passos Coelho niet de president gevonden die het land snel naar nieuwe verkiezingen zou leiden (tegenwerking van de regering, afstemmen van de begroting) en hem weer in het zadel zou helpen als eerste minister.
Misschien was het niet zo'n goed idee om hem opnieuw als partijleider te kiezen. Met gal trek je geen kiezers.