Toen ik pas in het buurtschap woonde, kon ik net zo goed een eindje gaan wandelen als de mensen hier met elkaar begonnen te praten. Ik verstond nog geen kwart van wat ze zeiden. Alsof ik als Noord-Hollander tussen een groep Drenten stond. Een nogal terleurstellende ervaring, omdat ik het idee had dat ik inmiddels aardig Portugees sprak en begreep. De zwaar aangezette oe´s en ão´s, de dubbele medeklinkers, half ingeslikte woorden en hier en daar verplaatste accenten leidden ook wel tot merkwaardige misverstanden: Zo verstond ik bijvoorbeeld "camerão" (garnaal) als er "camera" (gemeentehuis) bedoeld werd. De meeste mensen hier hebben een nogal beperkt woordenschat, zodat ze vaak niet anders kunnen doen dan een woord dat ik niet begrijp herhalen totdat een van ons beiden het maar opgeeft.
Een Portugese vriendin die de streek een beetje kent, zei: "Je mist minder dan je denkt, want minstens een kwart van de conversatie daar bestaat uit schuttingwoorden en vloeken." Dat bleek wel zo ongeveer te kloppen toen ik het dialect wat beter begon te verstaan. Overigens is men in bijna heel Noord-Portugal nogal grof in de mond. In het zuiden bloost men vaak van de taal die de noorderlingen bezigen.
De eerste tijd werkte ik op het land vaak samen met een wat oudere man, die bij elke kleine tegenslag - maaimachine die niet meteen wilde starten, steen in de grond tijdens het spitten - `filio (of filia) da puta zei. Dat beteken letterlijk `hoerenzoon (of -dochter), maar in het Nederlands wordt de lading daarvan het best gedekt door `klootzak´. Op een dag, we waren maquis aan het maaien op de berg, was ik het een beetje zat en zei: "Nou gefeliciteerd hoor, Sr. José*, het is nog geen tien uur en u heeft al honderd keer f. de p. gezegd." Verbaasd over zo´n prestatie zei hij langzaam "Fi-li-o-da-pu-ta". Ik ging maar een biertje voor hem halen. Het werd tijd voor een pauze.
Door niet uit te stellen werk op de boerderette, lukte het me een keer niet om op de vooravond van São João do Porto (bijzonder Portugees 5) naar Vila Nova de Gaia te gaan om met de familie van mijn vrouw de traditionele geroosterde sardientjes te eten. Ik werd prompt door Sr. José uitgenodigd voor het avondmaal, want `São João in je eentje, dat kan niet...´ De mensen zijn hier erg gastvrij.
Sr. José was al druk bezig met de barbecue toen ik bij zijn huis aankwam. Alle sardientjes, de febras (varkenslapjes) en zelfs de kip kregen minstens één keer bij het omdraaien te horen dat ze als dochter van een prostitue beslist niet deugden (zowel sardinha, febra als galinha (kip) zijn vrouwelijke woorden). Dat viel nogal mee, want besprenkeld met een mengsel van wijn, olijfolie, knoflook, citroen en nog zo het een en ander werden ze erg lekker.
Tijdens het diner met de familie werd voornamelijk gesproken over heel erge ziektes en de kosten en kwaliteit van medische hulp. Nadat alle artsen in een straal van vijftig kilometer waren afgedaan als f.d.p.´s, vooral vanwege hun hoge rekeningen, kwam het gesprek op de culinaire specialiteit van de streek: `Anho assado com arroz de forno´ oftewel geroosterd lam met rijst uit de oven, en de plaatslijke restaurants die dat gerecht serveerden. Dat ging als volgt: "Bij hem, die klootzak? Nee daar moet je niet eten, puta da parede! (stoephoer). Een schijtbeetje krijg je en nog verdomde duur ook."
De stemming kwam er pas echt in toen het op de beste manier van bereiding van deze specialiteit kwam. Praten over eten is hier zo´n beetje het toppunt van intimiteit:
"Dat klotebeest moet eerst een dag en een nacht in de marinade van rode wijn, knoflook, citroen en...hoe heet die shitbende ook al weer, weet je wel, die rooie troep, poeier is het. "Colorau (zoete paprikapoeder) verdomme", baste de buurvrouw die ook een glas wijn was komen drinken.
Voordat het lam en de rijst gaar waren passeerde het hele repertoire van mij bekende schuttingwoorden verschillende keren en waarschijnlijk ook nog wel een paar die ik nog nooit had gehoord (en dus niet begreep).
Ik was blij dat ik naar buiten kon, toen om middernacht het vuurwerk van Cinfães, aan de overkant van de rivier begon, want ik had zo onderhand kramp in buik en kaken van het ingehouden lachen. Het was net of ik middenin een Portugese variant van `Haagse Harrie´ was beland: http://www.haagseharry.nl/strip.html .
Ik heb heerlijk gegeten en gedronken en het werd een onverwacht leuke `São João´. Het zijn aardige, gastvrije mensen, maar ze zijn wel een beetje `grof in de bek´.
*om reden van privacy is de naam veranderd
Geen opmerkingen:
Een reactie posten