Portugallig 18. De slag bij Termopylae

Herinner je het nog uit je geschiedenislessen? De slag bij Termopylae, Leonidas - nee niet van de Belgische bonbons, barbaar! In 480 voor Christus wisten 300 Grieken (Spartanen) onder leiding van hun koning Leonidas dagenlang het leger van de Perzische koning Xerxes, dat uit honderdduizenden krijgslieden bestond, voor een nauwe kloof tegen te houden. Natuurlijk gingen de helden in de slag ten onder. De overmacht was te groot en bovendien wees de verrader Ephialtes de vijand een gemakkelijker doorgang, zodat ze ook in de rug konden worden aangevallen. Maar de 300 wisten Xerxes een zware, demoraliserende slag toe te brengen. Twee broers van de Perzische koning werden gedood en de bevolking van Athene kreeg tijd om te vluchten voordat de stad in de as werd gelegd.

Het verhaal werd mij op de middelbare school in het hoofd gestampt door een weinig lichtvoetige pater, die naast Latijn ook aan een paar klassen geschiedenis gaf.
Misschien is het daarom dat ik me zo goed herinner en dat het door mijn hoofd bleef spoken terwijl ik de gebeurtenissen rond het Griekse referendum volgde.
Hoewel bijna 25 eeuwen later, dringt de vergelijking zich op: De `underdog´ Griekenland, failliet, werkeloos, niets meer te verliezen, strijdt voor haar democratische rechten en het laatste restje menselijke waardigheid tegen het grote, autoritaire en arrogante Europa van het calvinistische liberalisme dat van geen Griekse democratie wil weten: `Korten en bezuinigen en als je niet precies doet wat de onfeilbare Trojka heeft bedacht, krijg je niets meer.´

`300´ Zack Snyder

Er zijn vele boeken over de slag bij Termopylae geschreven en ook een paar films gemaakt. Misschien herinner je je de laatste, `300´, een erg bloeddorstige cartoonfilm van Zack Snyder uit 2006.
Tijd voor een remake: We vragen natuurlijk Wolfgang Schäuble voor de rol van Xerxes. Die verzette ook geen stap en had hetzelfde chagrijnige temperament. De rol van de held Leonidas is uiteraard voor Alexis Tsipras. Voor de broers van de koning komen eigenlijk alleen Jeroen Dijsselbloem en Angela Merkel in aanmerking (Een strijdvaardig zuster is weer eens wat anders en appelleert meteen aan de emancipatiegedachte). Voor Ephialtes had ik Mariano Rajoy Brey of Pedro Passos Coelho op het oog. De keuze laat ik graag aan het castingbureau over.

Ik zie een prachtige scene voor me, waarin de moderne Xerxes, gezeten op een houten troon, achterop een tot galei omgebouwde dekschuit (We houden het wel low-budget in deze barre tijden) met een zweep het water van de Wannsee geselt, terwijl hij "Nachkommen, nachkommen" schreeuwt.
In een andere scene zijn we Tsipras met 300 Griekse werkelozen (die doen het voor een behoorlijke maaltijd) met houten borden waarop in grote letters `Oxi´ staat voor de ingang van de Samariakloof op Kreta. Tegenover hen het enorme leger van de Europese technocraten, de banken, markten en de ratingbureau´s. Een goed regisseur verzint wel hoe dat er uit moet zien (Jammer dat nu net Manoel de Oliveira, de meester van de allegorie is overleden).
Nog één detail: Op de achtergrond, maar toch goed zichtbaar, Cristine Lagarde in een pakje van Chanel als een Jeanne d´Arc op een wit paard, die het commando voert over de internationale financiële strijdkrachten.

Je hoort mij niet beweren dat Griekenland niets te verwijten valt als het over haar schuldenlast gaat, maar volgens mij is de schuldvraag op dit moment niet aan de orde. Het gaat om een Europartner die geholpen moet worden, zoals ook het Duitse volk, nadat het tot twee keer toe half Europa had verwoest, geholpen werd. Duitsland kreeg een superovereenkomst aangeboden: Alleen betalen als er sprake is van economische groei. En wat heeft dat land uiteindelijk ooit betaald? Hoe vaak niet is Luns over de grens gefietst om een beetje van de afgesproken herstelbetaling los te peuteren, om met der `Strumpf auf der Kopf´ terug te keren (Nou was Luns wel een kluns, maar toch..)
Vertegenwoordigers van datzelfde Duitsland roepen nu het hardst dat de Grieken nog meer moeten korten, nog meer van het pensioen inleveren waarmee ouderen hun werkeloze kinderen en kleinkinderen te eten geven (Na twee maanden werkeloosheid krijg in Griekenland niets meer en heb je zelfs geen ziektekostenverzekering meer). Het is toch niet uit meer dan puur lijfsbehoud dat de Grieken daar `Oxi´ tegen zeggen.

Tsipras vandaag in het Europarlement

Maar in Portugal is het niet anders. Ouderen steken zich steeds dieper in de schulden om hun kinderen te ondersteunen. Het pensioen is vaak nog het enige familie-inkomen en dat is al niet genoeg, Als daar dan ook nog op gekort wordt!
De Portugese staatsschuld is iets kleiner, maar de totale externe schuld van Portugal is veel groter dan de Griekse. Portugal mag dan tijdelijk wat meer vertrouwen van `de markten´ genieten en lagere rentes betalen, de staatsschuld wordt nog steeds als `vuilnis´ gekwalificeerd en alleen als de Europese rente laag blijft en er helemaal niets bijzonders gebeurt, kan het met zijn door de bezuinigingen uitgeputte economie misschien in de komende honderd jaar een beetje van zijn schulden (de staatsschuld is in middels opgelopen tot 220 miljard Euro) aflossen. De leiders van de huidige Portugese regering, de troetelkindjes van mevrouw Merkel, willen van geen schuldsanering weten: "Wij zijn Griekenland niet, wij komen na!" Het land is in het afgelopen jaar weer 6% armer geworden. Er hoeft echter maar één klein economisch crisisje langs te komen en Portugal kan niet meer aan zijn verplichtingen voldoen en is er ineens geen sprake meer van troetelkindjes. Als Griekenland nu de Euro wordt uitgeknikkerd, is Portugal de volgende.