Portugallig 21. Een sprankje hoop

Misschien wordt het tijd om de naam van deze rubriek te veranderen: in `Portugal herrijst´, of `Het einde van de tunnel´ (heeft iemand een suggestie?), want in de afgelopen maand is iets gebeurd dat veel mensen - inclusief ik zelf - niet voor mogelijk hadden gehouden: Nadat de onderhandelingen, om steun te verkrijgen in het parlement, tussen de rechtse coalitie, die van mening was dat het Portugese volk voor haar had gekozen en zich uitermate arrogant opstelde en de Partida Socialista* op niets waren uitgelopen, hebben de drie belangrijkste oppositiepartijen, die een meerderheid in het parlement vormen, een akkoord gesloten. (zie ook Portugallig 20. De stem van de angst). Drie weken straf onderhandelen - de ideologische verschillen tussen de PS, BE en PCP* zijn groot - een heel sterke politieke wil om samen het roer om te gooien en ongetwijfeld ook de politieke ervaring van António Costa, leider van de PS, die al eerder met de communistische partij in het college van B & W in Lissabon heeft samengewerkt, hebben geleid tot een serieuze mogelijkheid voor een linkse regering voor de komende vier jaar.

In de tussentijd benoemde president Cavaco Silva de leider van zijn eigen partij, de PSD, tot kabinetsformateur en werd door de coalitie een regering bij elkaar gezocht en geïnstalleerd. Zinloze handelingen en een enorme tijd- en geldverspilling, want de oppositie had allang aangekondigd het regeringsprogramma weg te stemmen, waarna deze regering demissionair zou worden.

de regering valt

   
Afgelopen dinsdagmiddag om 17.15 viel dan ook het kabinet Passos Coelho, met 11 dagen de kortst zittende regering uit de Portugese geschiedenis. Het regeringsprogramma van de twee rechtse coalitiepartijen *PSD en CDS/PP werd met een motie van afwijzing, unaniem gesteund door de leden van de linkse oppositie PS, Bloco Esquerda, PCP, Os Verdes en PAN, naar de prullenbak verwezen. Eerder op de middag hadden PS, Bloco Esquerda en PCP 3 akkoorden getekend, met daarin opgenomen 20 maatregelen, die voor het grootste deel betrekking hebben op het zeker stellen van salarissen, uitkeringen en pensioenen (binnen een jaar afschaffen van de zogenaamde solidariteitsheffingen en verhoging van het minimumloon, teruggave van de afgeschafte feestdagen en arbeidsvoorwaarden (afschaffen van de boventallig en dus binnen een jaar opdonderen zonder uitkering voor overheidspersoneel).

Het twee dagen durende debat in het parlement, dat voorafging aan de val van de regering, was grimmig:
Aan de ene kant vertegenwoordigers van de regering en de gedeputeerden van de rechtse coalitie die hun ideologie van `Calvinistisch´ liberalisme verdedigden: Soberheid en bezuiniging, niet, of slechts deels afschaffen van de `solidariteitsheffing´, appellerend aan de angst voor de markten, de Europartners, de schuldeisers. `In de afgelopen vier jaar hebben wij toch maar mooi de rotzooi die de regering van Socrates ervan gemaakt heeft opgelost. Bovendien hebben wij de verkiezingen gewonnen, het Portugese volk heeft voor ons gekozen.´
Aan de andere kant de oppositie die wees op de afbraak van het bedrijfsleven, de werkgelegenheid, uitkeringen en salarissen, de schrikbarende verarming van het volk en het land (privatiseringen tegen spotprijzen) waarvoor de regering de afgelopen vier jaar verantwoordelijk was.
Volgens haar had het Portugese volk in meerderheid voor de linkse partijen die tegen het regeringsbeleid waren gestemd, zodat een linkse regering de enige legitieme keuze was.

Assembleia da República, het Porugese parlement

Buiten stonden, symbolisch, links en rechts van een enorme politiemacht (werd er een burgeroorlog verwacht?) groepen demonstranten - niet eens zo veel - die voor of juist tegen de val van de regering waren, met vlaggen, spandoeken en spreekkoren. Aan de linkerkant kwam iemand in beeld die konijn konijn zat te eten. `Coelho´, in de naam van de (voormalige) minister-president Passos Coelho, betekent konijn.

Het wachten is nu op de beslissing van de president. Die kan of een zakenkabinet benoemen (verkiezingen kan hij niet meer uitschrijven want zijn ambtstermijn loopt binnenkort af), of António Costa een nieuwe regering laten formeren. Het zal afhangen van de beoordeling van het akkoord tussen de linkse partijen. Is het  (volgens hem en zijn adviseurs) consistent genoeg? Hij heeft inmiddels gesproken met Passos Coelho, de demissionaire premier en morgen zijn de sociale partners aan de beurt.

De voorzitter van de Eurogroep, Jeroen Dijsselbloem, heeft kennelijk iets geleerd van de onderhandelingen met Griekenland: "Er is altijd een legitieme regering in welk land dan ook, en met die regering werken wij" (...) "Het is nationale politiek. We zullen moeten wachten op het resultaat", zei hij eergisteren, doelend op het debat over het regeringsprogramma.
Wofgang Schäuble, een beetje zuur: "Het leven is altijd vol van onzekerheden en dat is de schoonheid van het leven." Hij is er echter van overtuigd dat Portugal op de `goede´ weg doorgaat.


*
PSD, Partido Social Democrata: Afgaande op de naam een sociaaldemocratische partij, in de praktijk (neo)liberalen (vgl. VVD), die een coalitie vormt met:
CDS/PP, de naam is tegenwoordig simpel Partido Popular: Conservatieve, semi-confessionele partij (gezin spil van de samenleving, moeder thuis, anti-abortus etc).
PS, Partido Socialista: Dat zouden wij sociaal-democraten noemen (vgl. Partij van de Arbeid).
BE, Bloco de Esquerda: In 2000 ontstaan door de samenvoeging van een aantal extreem linkse (marxistische, trotskistische) splinterpartijen waar zich later andere bewegingen bij hebben aangesloten die (na interne strijd) de partij wat minder extreem hebben gemaakt (vgl. met een radicaler Groen Links).
PCP, Partido Comunista Portugues: Een van de laatste , relevante (15 zetels)communistische partijen van Europa.
OV, Os Verdes: Ecologische, groene partij, met twee gedeputeerden.
PAN, Pessoas Animais Natureza: Mensen, dieren natuur, 1 gedeputeerde (vgl. Partij voor de Dieren).