Portugallig 22. Het orakel heeft gesproken

Na 51 dagen vond doctor Cavaco Silva het dan eindelijk tijd om de - eigenlijk al die tijd al - onvermijdelijke beslissing te nemen en António Costa, de voorzitter van de Partido Socialista, te benoemen tot formateur van een door hem als minister-president te leiden regering te benoemen. Geen toespraak voor volk en vaderland dit keer, maar slechts een verklaring aan de pers waaruit duidelijk zijn frisse tegenzin blijkt: Omdat een zakenkabinet (in functie blijven van het demissionaire kabinet Passos Coelho tot aan nieuwe verkiezingen volgend jaar) hem voor het land op dit moment geen goed idee leek en de grondwet vervroegde verkiezingen uitsluit, heeft hij besloten de António Costa als minister-president aan te wijzen. Mariana Mortágua, gedeputeerde van het `Bloco Esquerda (linkse blok) zei vandaag in het parlement: "Deze periode zal de geschiedenis in gaan als `a birra de 50 dias´, de vijftig dagen van stijfhoofdigheid, waarin de president zijn eigen oproep tot de zorg voor stabiliteit van het land vergat.   

Na de door links van te voren aangekondigde en onontkoombare val van de regering van de rechtse coalitie van PSD en CDS (zie ook Portugallig 20 en 21) had de president  maar liefst 11 dagen nodig om een beslissing te nemen. Hij hield zich eerst een paar dagen schuil op Madeira (dat bezoek stond immers al in zijn agenda), en hield daarna 31 officiële audiënties met werkgevers, bonden, de directeuren van de grote banken, economen en andere persoonlijkheden en zelfs met de politieke partijen. Waartoe is onduidelijk, want een grote meerderheid van de geconsulteerde VIP´s liet duidelijk blijken liever een zakenkabinet te hebben dan met communisten en ander `instabiel´ links gebroed in zee te gaan.

Maria Manuel Leitão Marques, Administratieve modernisering

 
Eergisteren nog had Aníbal Cavoco Silva Costa een lijstje met zes vragen, of eigenlijk meer voorwaarden, mee gegeven waarop hij schriftelijk antwoord verlangde voordat de voorman van de Partido Socialista als formateur kon worden aangewezen. Voorwaarden die betrekking hadden op garanties van de PS (in relatie met de andere linkse partijen) ten aanzien van de politieke en financiële stabiliteit van het land. Een aantal daarvan onmogelijk met droge ogen positief te beantwoorden, zoals die over het begrotingstekort en de financiële stabiliteit en er waren zelfs politiek-inhoudelijke vragen (defensie), die volgens mij buiten de competentie van een Portugese president vallen. Voorwaarden die aan de `gevallen´ minister-president Passos Coelho niet gesteld werden. Slechts wantrouwen, of ook een snufje kwade trouw? Rancune en powerplay in ieder geval.

Francisca van Dunen, Justitie

Maar António Costa was er snel mee klaar en bezorgde nog dezelfde dag de antwoorden aan het `Palacio de Bélem´. Hij gaf ze niet prijs aan de openbaarheid en de president heeft er ook niet inhoudelijk op gereageerd, dus misschien als over een jaar of dertig de archieven openbaar worden..

Hoe dan ook: Portugal heeft een nieuwe regering. Een regering die het anders gaat doen, die belooft in snel tempo de zogenaamde `solidariteitsheffing´ af te bouwen, een loodzware extra belastingmaatregel die al vier jaar lang die salarissen en pensioenen tot ruim een kwart vermindert, die stopt met privatiseringen, de grote uitverkoop tegen spotprijzen, die tijdens het bewind van Passos Coelho plaatsvond. Een regering die het minimumloon van 415 Euro en de laagste pensioenen gaat verhogen. Die kortom, zoals Catarina Martens (Bloco Esquerda) het zei, gaat voor `Um pais um pouco mais justo´, een wat rechtvaardiger land.

Constança Urbana de Sousa, Binnenlandse zaken

Natuurlijk is er niet zo heel veel bewegingsruimte. De Eurogroep kijkt met argusogen toe en het begrotingstekort van maximaal 3% moet worden gehaald. Deze regering staat voor een heel moeilijke taak, want er zal constant onderhandeld moeten worden met de linkse partners. De communisten en het linkse blok maken geen deel uitmaken van de regering. Daarvoor wijken hun partijprogramma's teveel af van dat van de socialisten. Maar zij hebben hun steun toegezegd met betrekking tot de hoofdpunten (zoals de begroting) van het regeerprogramma van de PS. Het lijkt me wel eens een gezond alternatief voor het land dat gewend is aan regeringen met een (partij-eigen) absolute meerderheid, die, niet gehinderd door een tegensputterende oppositie, alles door de kamer kan jassen. Deze regering zal haar waar goed moeten verkopen. Zo krijgt het debat in het parlement weer zin en dat is goed voor de geloofwaardigheid van de politiek.
De communisten en het linkse blok krijgen voor het eerst in hun geschiedenis de kans om `mee te regeren´ inplaats van eeuwig  rol van oppositiepartij te spelen. Ik hoop dat ze in staat zullen zijn om loyaal te blijven en ook hun `cool´ te bewaren als de achterban mort.

Ana Paula Vitorino, Zeezaken

Vandaag heeft de president de lijst van de 17 ministers en 41 staatssecretarissen van António Costa goedgekeurd en morgenmiddag om vier uur wordt het kabinet officieel geïnstalleerd.
Volgende week dinsdag en woensdag zijn de debatten over het regeringsprogramma, gevolgd door de stemming daarover. De uitkomst staat vast.
Daarna kunnen de vier (!) dames en zestien heren - ja er is nog veel onrechtvaardigheid in de wereld (daarom alleen hun foto´s) - aan de slag. Ze hebben er zin in. Als er nu maar geen knollen in plaats van citroenen uit die zogenaamde volle kluizen van de vorige minister van financiën komen.